Raksha Bandhan 2023: रक्षाबंधन हा हिंदू समाजातील सर्वात लोकप्रिय सणांपैकी एक आहे आणि भाऊ आणि बहिणीच्या नात्याचा सन्मान करण्यासाठी हा दिवस साजरा केला जातो. इंग्रजीमध्ये, ‘रक्षा बंधन’ चे भाषांतर ‘संरक्षण, बंधन किंवा काळजी’ असे केले जाते. हिंदू कॅलेंडरनुसार, रक्षाबंधन चंद्र कॅलेंडर महिन्याच्या श्रावण महिन्याच्या शेवटच्या दिवशी येते. 2023 मध्ये, रक्षा बंधन (राखी) 30 ऑगस्ट (बुधवार) रोजी साजरी केली जाईल. रक्षाबंधन, ज्याचा अर्थ “संरक्षणाचे बंधन” या संस्कृत शब्दापासून बनलेला आहे, तो भाऊ आणि बहिणींमधील प्रेमळ संबंध साजरा करणारा एक शुभ दिवस आहे. हे केवळ कौटुंबिक संबंधांच्या पलीकडे आहे, भावंडांमध्ये असलेल्या खोलवर रुजलेल्या प्रेम आणि काळजीचे प्रदर्शन करते. हा सण भावनांचे मूर्त स्वरूप आहे आणि विविध प्रथा आणि विधींनी चिन्हांकित आहे. ‘Raksha Bandhan 2023: Celebrating the Bond Love in Brother and Sister’
Raksha Bandhan 2023: रक्षाबंधनाची पौराणिक उत्पत्ती आणि महत्व
हिंदू पौराणिक कथेनुसार, रक्षाबंधनाचा उगम प्राचीन काळापासून आहे. भगवान कृष्ण आणि द्रौपदीची कथा अनेकदा उद्धृत केली जाते. जेव्हा द्रौपदीने कृष्णाच्या मनगटाभोवती रणांगणात झालेल्या दुखापतीतून होणारा रक्तस्त्राव थांबवण्यासाठी कापडाची पट्टी फाडली तेव्हा त्याने तिच्या हावभावाला अमर्याद संरक्षण दिले. हे भाऊ आणि बहीण यांच्यातील अतूट बंधनाचे प्रतीक होते.
रक्षाबंधन हा भारतात भाऊ आणि बहिणींच्या पवित्र नात्याचा सन्मान करण्यासाठी साजरा केला जाणारा सण आहे. याला खूप महत्त्व आहे कारण ते भावंडांमध्ये एकमेकांबद्दल असलेल्या खोलवर रुजलेल्या स्नेहाचे, प्रेमाचे आणि संरक्षणाचे प्रतीक आहे. हा सण केवळ भावंडांमधील बंध मजबूत करत नाही तर कुटुंबात एकता, प्रेम आणि आदराची भावना देखील वाढवतो. हे कोणत्याही नातेसंबंधात आवश्यक असलेल्या निष्ठा, विश्वास आणि समर्थन या मूल्यांची आठवण करून देते. रक्षाबंधन मर्यादा ओलांडते, कुटुंबांना एकत्र आणते आणि भावंडाच्या नात्याचे महत्त्व अधिक दृढ करते. हा प्रेमाच्या अतूट बंधाचा आणि सर्व सहभागींना आनंद आणि आनंद देणार्‍या प्रेमाच्या परंपरेचा उत्सव आहे.
रक्षाबंधनाची तारीख आणि वेळ
रक्षाबंधन हा सण दरवर्षी सर्व संस्कृतीतील लोक उत्साहाने साजरा करतात. रक्षाबंधन 2023 तारीख 30 ऑगस्ट, बुधवार आहे. या वर्षीच्या रक्षाबंधनाचा मुहूर्त किंवा शुभ सुरुवात 11 ऑगस्ट 2023 रोजी 9:28 ते 21:14 दरम्यान आहे. ही सुरुवात 12 तासांची आहे. “‘Raksha Bandhan 2023: Celebrating the Bond Love in Brother and Sister'”
रक्षाबंधन धागा समारंभाची वेळ – रात्री 09:01 नंतर
रक्षाबंधन भाद्र समाप्ती वेळ – रात्री 09:01
रक्षाबंधन भाद्र पंच – संध्याकाळी 05:30 ते संध्याकाळी 06:31
रक्षाबंधन भाद्र मुख – संध्याकाळी 06:31 ते रात्री 08:11 पर्यंत
भाद्रा संपल्यावरच प्रदोषानंतर मुहूर्त उपलब्ध होतो
पौर्णिमा तिथीची सुरुवात – 30 ऑगस्ट 2023 रोजी सकाळी 10:58
पौर्णिमा तिथी संपेल – ३१ ऑगस्ट २०२३ रोजी सकाळी ७:०५
तयारी आणि सजावट
या दिवशी, एक मुलगी आपल्या भावाच्या कपाळावर टिळक ठेवते, त्याची आरती करते आणि त्याच्या मनगटाभोवती राखी बांधते, त्यांच्या पवित्र बंधनाची आठवण म्हणून. त्या बदल्यात, भाऊ आपल्या बहिणीला विशेष भेटवस्तू देतो, तसेच तिची काळजी घेण्याचे आणि कोणत्याही परिस्थितीत तिचे संरक्षण करण्याचे वचन देतो.
राजस्थानी आणि मारवाडी समुदायांमध्ये त्यांच्या भावाच्या पत्नीच्या बांगडीवर ‘लुंबा राखी’ बांधण्याचा विधी आहे. असे मानले जाते की पत्नीला श्रेयस्कर मानले जात असल्याने, तिच्याशिवाय विधी अपूर्ण आहे. तसेच, आपल्या बहिणीचे कल्याण सुनिश्चित करण्यासाठी ती तिच्या पतीची जबाबदारी तितकीच सामायिक करेल. हा विधी इतर भारतीय समुदायांनाही झपाट्याने पकडत आहे.
रक्षाबंधनाच्या काही दिवस आधी, बाजारपेठा रंगीबेरंगी राख्या, मणी, दगड आणि अलंकारांनी सजलेल्या पारंपारिक भारतीय धाग्यांनी जिवंत होतात. बहिणी देखील मिठाई, भेटवस्तू तयार करतात आणि अत्यंत भक्तिभावाने विधी करतात.
राखीच्या दिवशी, बहिणी आरती करतात आणि भावांच्या मनगटाभोवती राखी बांधतात, त्यांच्या कल्याणाची आणि संरक्षणाची इच्छा करतात. भाऊ, या बदल्यात, त्यांच्या बहिणींना कोणत्याही परिस्थितीत सुरक्षित ठेवण्याची शपथ घेतात.
भावंडांमधील भेटवस्तूंच्या देवाणघेवाणीद्वारे देखील हा सण चिन्हांकित केला जातो. ही परंपरा केवळ बंध मजबूत करत नाही तर ते एकमेकांबद्दल असलेली आपुलकी देखील दर्शवते.
आजच्या जगात राखीने रक्ताच्या नात्याच्याही पलीकडे गेले आहे. लोक जवळच्या मित्रांना, सहकाऱ्यांना आणि अगदी शेजाऱ्यांना राख्या बांधतात, एकता आणि सुसंवादाचे प्रतीक आहे.
2023 मध्ये राखीचा ट्रेंड
काळ बदलतो तसा राखीचा ट्रेंडही बदलतो. 2023 मध्ये, वैयक्तिकृत आणि पर्यावरणास अनुकूल राख्यांना लोकप्रियता मिळाली आहे, ज्यामुळे या प्रसंगी वेगळेपणा आणि काळजीचा स्पर्श झाला आहे.
सोशल मीडियाच्या जमान्यात, राखीचे क्षण फोटोग्राफीद्वारे कॅप्चर करणे आणि शेअर करणे हा ट्रेंड बनला आहे, आनंददायी आठवणींना अमर करून.
काही उदात्त व्यक्ती झाडांना राख्या बांधून, पर्यावरण संवर्धनाचा पुरस्कार करून आणि महत्त्वाच्या समस्यांबद्दल जागरूकता पसरवून रक्षाबंधन साजरी करतात.
निष्कर्ष
रक्षाबंधन, त्याच्या विधी आणि परंपरांच्या पलीकडे, प्रेम, विश्वास आणि सहवासाचा उत्सव आहे. हे एक स्मरण आहे की नातेसंबंध जपले पाहिजेत आणि जोपासले पाहिजेत. रक्षाबंधन 2023 जवळ येत असताना, या सणाच्या भावनेचा स्वीकार करूया आणि जीवन सुंदर बनवणारे बंध दृढ करूया.
Read More:
वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न (FAQs)
Q1: रक्षाबंधनाचे महत्त्व काय आहे?
उत्तर: रक्षाबंधन भावंडांमधील मजबूत बंध आणि संरक्षणाचे वचन साजरे करतो.
Q2: राखी नातेवाईक नसलेल्यांना बांधता येईल का?
उत्तर: होय, मैत्री आणि ऐक्याचे प्रतीक म्हणून मित्र, शेजारी आणि सहकाऱ्यांना राखी बांधली जाऊ शकते.
Q3: राखीचे काही आधुनिक ट्रेंड काय आहेत?
उत्तर: पर्सनलाइझ राख्या आणि इको-फ्रेंडली राख्या हे 2023 मध्ये लोकप्रिय ट्रेंड आहेत.
Q4: जागतिक स्तरावर रक्षाबंधन कसा साजरा केला जातो?
A: जगभरातील अनिवासी भारतीय राखी साजरी करतात, भारतीय संस्कृती आणि भावंडाच्या प्रेमाला प्रोत्साहन देतात.
प्रश्न 5: रक्षा बंधन लैंगिक तटस्थतेला कसे प्रोत्साहन देते?
उत्तर: लिंग-तटस्थ राख्या संबंधांबद्दल अधिक समावेशक दृष्टिकोन दर्शवतात.